“Het is…, hmmm …’n schouwburg”

Zeer recent verscheen bij uitgeverij van Tilt de biografie over het leven en werken van ir. Bernard Bijvoet, geschreven en bijeengebracht door de auteurs Jan Molema en Suzy Leemans:

Bernard Bijvoet (1889-1979), Cher maître van de Nederlandse architectuur
Een aanrader!!, Zeker voor lezers die werk van Bernard Bijvoet kennen en waarderen, zoals bijvoorbeeld de Schouwburg in Tilburg die, bij de opening in 1961, getypeerd werd door de projectarchitect, Bernard Bijvoet, een man van weinig woorden: “Het is…, hmm …’n schouwburg”

Het boek geeft inzicht in de vele samenwerkingen die Bernard Bijvoet in zijn lange loopbaan aan ging met architecten in Nederland en Frankrijk en laat zien dat de inhoudelijke rol van Bernard Bijvoet tot nu toe zwaar onderbelicht is gebleven. De biografie maakt duidelijk dat Bernard Bijvoet zichzelf graag weg cijferde maar inhoudelijk een sterk en persoonlijk stempel drukte op projecten die in de historie van de moderne architectuur inmiddels baanbrekend genoemd worden.

In de intensieve samenwerking met ir. Jan Duiker gingen o.a. de projecten Zonnestraal (Hilversum), de Openluchtschool (Cliostraat Amsterdam) en hotel Gooiland door zijn hoofd en handen.
Het Maison de Verre (Parijs) werd tot nu toe geheel toegekend aan de architect Pierre Chareau. De biografie maakt duidelijk dat ir. Bijvoet als projectarchitect een zeer fundamentele inbreng heeft geleverd bij dit uiterst moderne woonhuis (1925-1931) dat tijdens de realisatie al de aandacht en interesse trok van Le Corbusier: door de bouwwijze, de moderne materialen (bouwstenen van glas!) en de wijze waarop daglicht en uitzicht verweven werden in het minimalistische en pure ontwerp.

Na WOII is Bernard Bijvoet vanuit Frankrijk teruggekeerd in Nederland en heeft hij in 1946 zitting genomen in de zgn. Nationale Schouwburg-adviescommissie, met zijn getoond vakmanschap bij Hotel Gooiland als overtuigende referentie.
Veel steden waren, in de vaart der volkeren en/of ten gevolge van oorlogsschade, toe aan een nieuwe culturele accommodatie in de vorm van een schouwburg. Het nieuwe gebouw moest voldoen aan de meest recente spelregels m.b.t theatertechniek, akoestiek en uiteraard een hele zichtbare bijdrage leveren aan het moderne imago van de betreffende stad in (weder) opbouw.
Bernard Bijvoet wist als geen ander van ieder theater een gebouw te maken dat zowel stedenbouw-kundig als architectonisch een icoon was voor de Nieuwe Tijd, een illustratie van Vooruitgang. Moderne materialen, een voortdurend spel van transparantie en geslotenheid, gebouwen waarin een hele sterke wisselwerking bestaat tussen de openbare ruimte en het interieur van het gebouw, het iconische theatergebouw verankerd als ijkpunt in de nieuwe stedenbouwkundige setting.
“Zien en gezien worden” is een thematiek die in veel theaterontwerpen van Bernard Bijvoet drager van het ontwerp is. (Nijmegen- Keizer Karelplein, Tilburg- Willemsplein), de publieksruimten kennen veel glas en leveren met deze transparantie een prachtig schouwspel voor de openbare ruimte.
Bezoekers hadden in zijn theaters ruim uitzicht over de nieuwe openbare ruimten en waren vanaf straat of plein in chique uitgaanstenue ook goed zichtbaar, als uiting van de verworvenheden van de nieuwe tijd.

DAT architecten heeft de restauratie en ingrijpende innovatie verzorgd van de Schouwburg in Tilburg, (kosten ca. € 13 miljoen). Ondergetekende had het enorme genoegen om daar in 3 fasen (1992 t/m 2006) projectarchitect van te mogen zijn. Een feest van een gebouw: statig, duidelijk, helder, intiem met een enorme ruimtelijkheid en voortdurende wisselende ruimtebeleving. Het is, volkomen terecht een Rijksmonument geworden in 2011, bij het 50-jarig bestaan!!
https://archistad.nl/portfolio/schouwburg-tilburg/

Leave a Comment