Het Centrum voor Architectuur en Stedenbouw Tilburg (CAST) heeft begin 2018 het initiatief genomen om de (nieuwe) Gemeente-Raadsleden te voorzien van aanleidingen en overwegingen m.b.t. de toepassing van “Groen” in de stad.
CAST heeft daarom op 28 maart 2018 een bijeenkomst georganiseerd voor ontwerpers die in workshop-achtige sfeer samen tot inspirerende gedachten en suggesties moeten komen die door CAST worden gebundeld en uitgereikt aan alle Raadsleden.
Archistad| Ton van der Hagen | draagt Tilburg inhoudelijk een warm hart toe en wilde op 28 maart graag een inhoudelijke bijdrage leveren.
Vanaf 16.00 uur heeft elk team van 4 deelnemers, (tot dat moment onbekenden voor elkaar), in 2 uur samen een kader gevormd; na de maaltijd resteerden nog 2 uur om deze prille kadergedachten presentabel te maken. Om 21 uur werd de CAST-bijeenkomst afgesloten met een presentatie aan de overige teams.
Team 1 bestond uit: Joyce Verstijnen (architect Bedaux-de Brouwer)- Amber Oerlemans (studente Helicon)- Maarten van der Hulst (zelfstandig architect)- Ton van der Hagen (architect Archistad).
Focus op de oude stad, de binnenstad!!
Gezien de zeer beperkte tijd én de voorwaarde van CAST om tijdens de workshop al tot presentatie-materiaal te komen heeft Team 1 zich vooral gericht op het doel van CAST= het inwijden van (nieuwe) raadsleden, het aanreiken van overwegingen en ontwikkelcondities. We hebben onze scoop daarom beperkt tot de binnenstad. Er is in de binnenstad heel weinig ruimte op maaiveld-niveau voor de invoeging van groen, water en biodiversiteit. Het eenvoudig inplanten van bomen is niet voor de hand liggend, op zeer veel plaatsen fysiek onmogelijk. Voor oplossingen/ alternatieven moeten er minder traditionele wegen worden bewandeld om tot een groener stadsbeeld te komen: Maar, dat past ook heel goed bij Tilburg dat bij voorkeur eigenzinnige wegen bewandelt.
Advies bij Nieuwe ontwikkelingen in de binnenstad:
Verlang bij nieuwe project-initiatieven een kwalitatieve tegenprestatie van de realisator op het gebied van groen, kwaliteit van de openbare ruimte, biodiversiteit. In ruil voor een stevige prestatie op deze terreinen kan inventief en positief worden meegewerkt aan de ontwikkeling en realisatie van het project-initiatief. Enkele al geslaagde voorbeelden?
- Interpolis Tilburg bijvoorbeeld: heeft een prachtige publieke Stadstuin toe gevoegd aan de stad: Hoogwaardig van ontwerp en inrichting, inzetbaar voor stedelijke manifestaties. De dimensies van het nieuwe gebouw zijn, met inachtneming van de context op een uitstekende wijze geoptimaliseerd
- IBM gebouw in New York bijvoorbeeld: daar heeft in Manhattan de realisatie van een publiek groen atrium voor stadsbewoners op straatniveau extra ruimte en belevingskwaliteit opgeleverd. IBM heeft als tegenprestatie extra ontwikkelings- ruimte gekregen in de hoogtemaatvoering van het gebouw..
- Strijp-S, Duurzame Kost bijvoorbeeld: dit voedingsinitiatief geeft bezoekers van het gebouw inzicht in duurzaam landbouwen in een stedelijk gebouw. Een educatieve toevoeging aan een verder zakelijk gebouwprogramma.
Maar bovenal….een heel serieus en verstrekkend advies voor álle nieuwe projecten:
Maak geen parkeergarages onder openbare ruimte. Deze ondergrondse parkeergarages blokkeren voor altijd een echt kwalitatieve groene inrichting en beperken vanaf de oplevering het gebruik van de er boven gelegen pleinen. Het huidige Koningsplein en het Pieter Vreedeplein laten dagelijks zien hoe beperkt de inrichtings- en belevingskwaliteiten zijn als het plein boven op een parkeergarage is gelegen…
Advies bij Bestaande bouwwerken: platte daken!!
Tilburg kent veel platte daken van grote omvang die getransformeerd kunnen worden door:
- het Vergroenen van deze daken, de introductie van Water-opvang én de daken met elkaar te verbinden.
- de Water opvang kan leiden tot water-beleving, bewustwording en is interessant.
- Geen auto’s meer te parkeren op dakvloeren maar er een groen dak van te maken.
- Daken te voorzien van watervlakken ten behoeve van verkoeling.
- Daken een gebruiksfunctie geven en toegankelijk maken: Bijvoorbeeld een terras met moestuin, een groene ontmoetingsplek met ook ineens een andere kijk op de stad. (referentiebeeld= Zürich, Zwitserland)
Advies bij Bestaande openbare ruimten:
- De straten van de binnenstad zijn te smal om bomen te plaatsen. Hier ligt een kans om, in plaats van bomen, bijzondere vegetatie toe te voegen met specifieke constructies en klimplanten. Dit vraagt beperkt ruimtebeslag ter plaatse van de aanplant in het maaiveld maar op ooghoogte levert het een vol groen beeld op, een bijdrage aan vergroening van de binnenstad zonder groot ruimtebeslag.
Bijvoorbeeld een suggestie voor het Pieter Vreedeplein met een beeld van de bestaande toestand en een verbeelding van de nieuwe
kwaliteit die kan ontstaan bij de toepassing van specifieke inplant-elementen.
- Bestaande ‘groene’ openbare ruimten kunnen worden geoptimaliseerd. Bijvoorbeeld de Driehoekige Pleinen die veelvuldig als typisch Tilburgse openbare ruimte voor komen en die nu vaak slechts uit gras en enkele solitaire bomen bestaan, soms omgeven met een subtiel stalen randje. Een vrij karige inhoud als het gaat om diversiteit, beleving van groen en de kwaliteit van de openbare ruimte.Het bestaande Wilhelminapark is een prachtig voorbeeld voor andere Driehoekige Pleinen die nu vaak nog alleen uit gras en enkele bomen bestaan.
Het Wilhelminapark kent een rijke en diverse vegetatie, met open en gevulde groene ruimte. Dit levert geschikte condities op voor diversiteit zowel in planten- als diersoorten in de stad terwijl het als openbare ruimte typisch en betekenisvol is. De driehoekige ruimte is zowel verblijfs- als doorgangsgebied.
Opwaardering van bestaande Driehoekige Pleinen levert ook direct een positiever beeld en imago op voor de stad. Belangrijke openbare ruimten worden hoogwaardig en opmerkelijk in plaats van saai en onbenoemd. Op van oudsher bijzondere centrale plekken ontstaat een groener en specifieker Tilburg, een positieve bijdrage aan de identiteit van de stad.
