“Finnishing Touch”, Helsinki Harbour

Het keramisch reliëf Kaupunki Auringossa (1975, City in the sun) van ceramist/designer Rut Bryk is inspiratiebron geweest voor deze prijsvraag-inzending,the Finnishing Touch. Deze 3-dimensionale footprint illustreert het evenwicht dat Helsinki kenmerkt: samenhang en verschillen vinden elkaar op een vanzelfsprekende manier in  het stedelijk Gridpatroon. Bijzondere eigenschappen worden als vanzelf door het Grid opgenomen.

De ontwerplocatie ligt bezijden het echte centrum, maakt nu een perifere indruk maar biedt DE KANS om het hart van Helsinki te vervolmaken, Het gebied grenst aan 5 bestaande stedenbouwkundige milieus:

• Het Gridpatroon is sinds 1817 een solide basis voor de ontwikkeling van het stedelijk gebied; het grid zorgt altijd voor samenhang in richting en maat.
• De Esplanade is de groene ruggegraat van het centrum,een open ruimte midden in het volle stedelijk grid;
• Het Eiland kent samenhang, in bebouwing en stratenpatroon; Over vrijwel de gehele omtrek van het eiland vormt een open zone de overgang naar het water van de Finse Golf. De ontwerplocatie is hierop een uitzondering (Katajanokka)
• De Voormalige Werf kent van oudsher een geïsoleerde positie; een heuvel scheidt dit gebied van het achterland. Het gebied werd gebruikt voor de bouw van schepen en kende een kleine verkavelingskorrel, nm. de afmetingen van de te bouwen schepen. Nu hebben de Olympia + Makasini Ferry-Terminal en het Marktgebouw het oude werfterrein in gebruik genomen.
• Het Wateroppervlak van de South Harbor heeft een rafelige oeverrand, ontstaan door de aanwezigheid van diverse binnenhavens. De logistiek van de Ferry-Terminals maakt de overgang tussen water en stad grotendeels onbereikbaar.

Het Ontwerpconcept:
de South Harbour wordt integraal onderdeel van het hart van Helsinki;

• de randen van het Wateroppervlak worden herschikt, met behoud van de kaden die benodigd zijn voor de intensieve Ferry-Terminals; er ontstaat een intensieve hechting van stad en water met nieuwe gebruiksmogelijkheden.
• de groene Esplanade wordt verlengd, tot het Eiland; de South Harbour wordt verankerd aan de ruggegraat van Helsinki, stad en water zijn verbonden.
• De voormalige Werf wordt bebouwd met een fijnmazige korrelstructuur; het gebied rondom het oude marktgebouw is hier onderdeel van.
• Een openbaar,groen dek is de ondergrond voor de voormalige Werf, de Makasini terminal vindt een plek onder dit groene dek. De gebouwen, passagiers-gangway en parkeergarage van de Olympia-terminal blijven behouden en worden integraal onderdeel van de voormalige Werf, inclusief groen dek (niveau 6.00+ kadeniveau= hoogte van de Laivasillankatu)

De Voormalige Werf krijgt fijnmazige bebouwing, refererend aan de wijze waarop schepen in het verleden op deze locatie een plek hadden. Er blijft ruimte tussen de bebouwing: het water van de haven, de kerken en de oplopende groene heuvel blijven voortdurend zichtbaar vanaf het vaste land en vanaf het wateroppervlak. Er ontstaat doorzicht en overzicht, geen gesloten waterfront dat het achterland visueel scheidt van de South Harbor

Losse gebouwen, divers van vorm en uitstraling staan op een Groen Dek dat voor iedereen toegankelijk is en vooral is ingericht op verblijf en gebruik door voetgangers en fietsers; de 18 gebouwen staan elk op een kruisvormig basement, de verdiepingen kragen over en hebben de richting van het Gridpatroon in Helsinki.

Diverse functies zijn mogelijk in deze bouwvolumes (24.336 m2 vloeroppervlak) : wonen, kantoren, de nieuwe passagiersterminal Makasini/Silja, hotels,etc.

Het Groene Dek biedt panoramisch uitzicht over de South Harbor; Het water van de haven is beleefbaar geworden, de logistiek van de terminal wordt door de opgetilde positie van het Groene Dek ( + 6.00 ) niet verstoord.

Langs de waterrand is het Groene Dek teruggehouden om vrije doorgang van hoog transport mogelijk te maken. Twee supermoderne hijskranen kunnen daarbij behulpzaam zijn en vormen, samen met drie identieke exemplaren t.p.v. het Marktplein een Icoon voor de entree van Helsinki vanaf de Finse Golf.

Een forse tribunetrap en 2 losse gebouwen vormen vanaf het groene dek de overgang naar- en de ruimtelijke begrenzing van de Markt die ook dienst gaat doen als buitenpodium (zomer) en ijsbaan é(winter).

Het Marktplein
Het oude Marktgebouw staat centraal op het nieuwe marktplein dat 15.000 m2 groot is. Er is volop ruimte voor de dagelijkse markt; daarnaast is het plein ook geschikt voor grote events, bijvoorbeeld concerten, festivals.

De Passarelle (+ 6.00) langs de waterrand geeft onbelemmerde doorgang aan fietsers en biedt voetgangers een panoramisch uitzicht over markt en haven. Bij events is het een uitstekende tribune, in 3 vloerniveaus. De Passarelle kan de Markt ook beschutting bieden in koude tijden, vanuit de vloer van de Passarelle kunnen verticaal beweegbare screens zorgen voor afscherming van de wind en het verblijfsklimaat op de Markt bevorderen.

In de winter kan een deel van de Markt uitgerust worden met een ijshockeybaan, spelenderwijs raken jonge burgers vertrouwd met deze populaire Finse sport.

Het Eiland
neemt afscheid van de Kanava-terminal; Er komt één nieuw hoofdgebouw op de kop van de nieuwe passantenhaven, het nieuwe Design Museo,met Guggenheim-allure!

In het verlengde van het Museo-gebouw ligt langs de oever het Buiten-Expositiegebied, een zone waarin wereldberoemde paviljoens kunnen worden verzameld en tentoongesteld, als kleine lichte gebouwen in de open zone aan de buitenkant van het eiland.(bijv.Poème Electronique, le Corbusier) Historische gebouwen die eerst op de 2^e rang stonden (o.a van arch. Lars Sonck) krijgen nu een optimale orientatie op de nieuwe Haven; bezoekers van de Haven krijgen andersom deze monumenten duidelijk op hun netvlies, dit verhoogt de aantrekkelijkheid van het Eiland.

Een (beschutte) passantenhaven is onderdeel van de verbinding van wateroppervlak en centrum-gebied.

De groene Esplanade
wordt verlengd: de ruimtelijke eigenschappen zijn zeer verwant aan het bestaande beeld (=continuiteit), er ontstaat één groene ruimte als ruggengraat in het centrum van Helsinki. De bestaande Obelisk, een drietal nieuwe paviljoens en de hellingbaan voor de fietsroute worden als lichte paviljoens in deze groene zone opgenomen. De bomenrijen vormen de openbare ruimte.

Duurzaamheid
Op de European Green City Index scoort Helinki 79,27 van 100 en bezet de 7^e plaats op de ranglijst. Met name de reductie van het Co2 gehalte is nog niet optimaal. De aanleg van een Groen Dek (34.000m2) ter plaatse van de Voormalige Werf zal een goede stap voorwaarts zijn : de planten zetten koolstofdioxide om in zuurstof en houden schadelijk fijn stof vast.

De waterrand ter plaatse van Esplanade en Eiland wordt uitgevoerd met Energiecaissons. Deze “holle kisten” van beton zijn open aan de waterzijde, de deining en golfslag brengen voortdurend, 24 uur per dag, horizontale drijvers in beweging die energie=electriciteit opwekken.

Zonnepanelen zijn over de gehele lengte van de Passarelle(Marktplein) toepasbaar, een oppervlak van 2160 m2 , gericht op het zuiden. Er is een capaciteit van 75 megawattuur/jaar