Onlangs is het jaarboek “Landschapsarchitectuur en Stedenbouw in Nederland 2019” verschenen.
Citaat: “Het Tilburgse Spoorpark is een fijn park, maar bovenal een geslaagd voorbeeld van burgerparticipatie”.
Het park is vanaf de opening in de harten van de inwoners van Tilburg gesloten, alsof het al jaren bestond. Betrokken burgers hebben voorafgaande aan de ontwikkeling 82 initiatieven ingediend waarvan er 8 zijn geselecteerd die de basis zijn geweest voor de eerste ontwerpstappen. Professionele bureaus hebben in hechte samenwerking met de initiatiefnemers, de Kwartiermakers genoemd, het ontwerp gemaakt en tot uitvoering gebracht. De achterban en sociale omgeving van de Kwartiermakers zijn al vanaf 2015 nauw verbonden geweest met de planontwikkeling, hebben ook hun inbreng geleverd, het Spoorpark zat mede daardoor al in het DNA van de stad nog voordat het geopend werd!
Zo’n interactief ontwerpproces met direct uitstekend resultaat heb ik meegemaakt bij de zeer grondige aanpak van de wijk Pannenhoef in Kaatsheuvel.
Pannenhoef was destijds toe aan vernieuwing: de 70-er jaren wijk kende te weinig uitstraling en differentiatie om een aantrekkelijk woonmilieu te kunnen blijven in de toekomst. In nauwe, interactieve samenwerking met Wijkbewoners moest een diagnose en een toekomstvisie op wijkniveau worden gemaakt en gepresenteerd.
Een indrukwekkend proces: de bewoners van de 222 woningen hebben vertegenwoordigers geselecteerd die als Kwartiermakers met de architect, corporatie Casade en bureau Companen aan de slag gingen om tot afweging en keuze’s te komen over de te slopen woningen. Als geen ander kenden zij de verhalen achter de voordeuren, ook van hun eigen woning, maar bleken in staat om tot de selectie te komen van de te slopen woningen, rekening houdend met het algemene belang op wijkniveau. De Kwartiermakers waren ambassadeurs toen de keuzes door de ontwerpers en corporatie werden voorgelegd aan de wijkbewoners; bij de afwegingen hadden zij ook al meegedacht over het perspectief dat bewoners geboden kon worden, over kansen die voor de gehele wijk zouden ontstaan. De Kwartiermakers zijn vervolgens zeer betrokken geweest bij de ontwikkeling van de renovatie-ontwerpen en de spelregels voor de uitvoering daarvan. Het draagvlak voor de maatregelen was groot omdat eenieder er van overtuigd was dat een betrokken en evenwichtige afweging was gemaakt.
Uitkomst was de sloop van 84 woningen, op posities die uitstraling en verbeteringskansen geven voor een wijde omgeving.In Pannenhoef-Oost betekende dat sloop en vervolgens nieuwbouw van 36 levensloopbestendige woningen, in het hart van de buurt. In Pannenhoef-West zijn 48 woningen gesloopt, in het hart van de wijk. Op deze positie is het nieuwe wijkpunt gerealiseerd, centraal gelegen, duidelijk zichtbaar en bruikbaar voor alle Pannenhoef-bewoners.
Het nieuwe wijkpunt, Gerard de Nijshof genoemd, bevat, naast wijkvoorzieningen, ook appartementen voor ouderen,de woningen zijn voorbereid op zorgverlening aan huis. Oudere bewoners kunnen nu, binnen hun vertrouwde buurt (en netwerk) zelfstandig blijven wonen.De vrijkomende eengezinswoningen zijn door jonge gezinnen in gebruik genomen, een nieuwe impuls voor Pannenhoef.
De behouden 138 woningen zijn ingrijpend aangepakt, het monotone, zakelijke straatbeeld is getransformeerd naar een gedifferentieerd gevelbeeld met materiaalkeuzes die goed aansluiten op de belevingswereld van de bewoners.
Zie de rubriek Portfolio voor meer informatie over het project Wijkplan Pannenhoef
