Het begin
In 2004 hebben de gemeente Waalwijk en Casade Woondiensten het initiatief genomen om de functies Onderwijs, Zorg, Welzijn en Wonen voor 3 omliggende wijken integraal te huisvesten in één multifunctionele accommodatie: BaLaDe aan de Heermanslaan in Waalwijk. Het ontwerp, een gebouw in kruisvorm, komt voort uit het veelzijdige programma: binnen de vier vleugels van het gebouw kunnen functies een eigen specifieke omgeving realiseren en optimaal inspelen op de ruimtebehoefte; Samenwerking en dwarsverbanden zijn mogelijk door de aanwezigheid van een ruimtelijk knooppunt .
Het gebouw is te vergelijken met een boekenkast met een grote diversiteit aan boeken. Binnen een vaste drager (de constructie) hebben de diverse functies een specifieke invulling gekregen. De gevel is opgebouwd uit verschillende fragmenten die de mix van functies en daarmee het bijzondere karakter van het gebouw aan de buitenzijde zichtbaar maakt.
Het gebouw heeft alzijdige oriëntaties en overal wisselwerking met de openbare ruimte. Er zijn geen achterkanten. Om het gebouw geen blokkade te laten zijn op de locatie is de routing van buiten doorgezet in het gebouw. Het gebouw heeft meerdere ingangen en is intern georganiseerd als een doorlopende straat met daaraan bijzondere functies en woningen.
Allemaal onder één dak!!
BaLaDe is een multifunctionele accommodatie met een bruto vloeroppervlak van 19.000m2, en geeft onderdak aan:
- een 13-klassige Basisschool
- een Kinderdagverblijf met 4 groepen
- 2 Peuterspeelzalen
- Buiten-Schoolse-Opvang, BSO
- Speel-o-theek
- Gezondheidscentrum met o.a. een huisartsenpraktijk, apotheek, tandarts, fysiotherapie, logopedie
- Grand-café en ontmoetingsruimten
- Jongerenruimte
- een Gymzaal, geschikt voor wedstrijdsport
- Gemeentelijke dienstverlening ((volgens het één-loketprincipe)
- 55 zelfstandige huurappartementen, variërend van betaalbaar tot middelduur;
- 30 zelfstandige huurappartementen met begeleiding in diverse gradaties: aanleunwoningen, inleunwoningen en woonvormen waar 24 uur begeleiding in de nabijheid is.
- Intramuraal wonen, er zijn 2 kleinschalige woonvormen (PG) in het gebouw; iedere woongroep bestaat uit 6 bewoners.
- Drie zorghotel-woningen (Zotels), die als tijdelijk verblijf dienen voor (wijk)bewoners die voor een korte periode ondersteuning nodig hebben.
- diverse Flex-werkruimten,
een volledig verdiepte parkeergarage met 72 pp voor bewoners en medewerkers.
Synergie, meer dan de som der delen! Casade Woondiensten is eigenaar van het gebouw en beheerder en exploitant van de openbare ruimte van het gebouw, incl. Grand-café. Het gebouw biedt huisvesting aan 22 organisaties die staan voor serviceverlening in de wijk. Er is veel aandacht geweest voor flexibiliteit en synergie, voor het ontstaan van nieuwe mogelijkheden door de aanwezigheid van zoveel functies.
voorbeeld: De aanwezigheid van medische en therapeutische deskundigheid in dit gebouw heeft bij de basisschool en het kinderdagverblijf geleid tot de introductie van “inclusief onderwijs”. Kinderen die normaal gesproken gebruik moeten maken van speciaal onderwijs buiten de wijk kunnen nu op hun eigen basisschool blijven.
voorbeeld: de aula van de basisschool is in het hart van het gebouw gebracht, niet binnen maar direct naast de basisschool en is tevens ontmoetings- en activiteitenruimte voor het gehele gebouw. Logistiek en gebruik/beheer zijn hierop afgestemd, de schoolruimte is multifunctioneel inzetbaar.
voorbeeld: in het ontwerp zijn de “jonge kind”-functies dicht bij elkaar gebracht, waardoor meer individuele begeleiding en het volgen van jonge kinderen eenvoudig mogelijk zijn.
voorbeeld: de mediatheek ligt in het hart van het gebouw, voor iedereen bruikbaar. De school gaat er met de leerlingen naar toe en is dan zichtbaar onderdeel van de dagelijkse omgeving van bewoners en werkers in het gebouw.
voorbeeld: de gymzaal is onderdeel van de basisschool maar ook rechtstreeks door sportverenigingen en wijkbewoners te gebruiken; in toegangsvorm en beheer is hierop geanticipeerd.
voorbeeld: de basisschool kent dezelfde bouwsteen als andere gebouwfuncties; bij krimp of groei van de school kan dit ingepast worden, bijvoorbeeld door woningen om te zetten in (tijdelijke) onderwijsruimte.
voorbeeld: de BSO is in een eigen ruimte ondergebracht, buiten de onderwijsomgeving; er kan een eigen ruimtelijke sfeer worden gecreëerd. Het multifunctionele gebouw is daarnaast beschikbaar voor de BSO voor bv. handvaardigheid, gymzaal, mediatheek, aula en speelterrein.
voorbeeld: er is een groot scala aan woonvormen; bewoners kunnen in de toekomst binnen hun wijk een geschikte woonplek vinden als leef- of woonomstandigheden veranderen. De woningen binnen het complex voldoen aan de Woonkeur-richtlijnen en zijn daardoor voor alle doelgroepen geschikt.
Interactief contact met de buren
BaLaDe is een nieuw gebouw in een bestaande wijk; de inpassing, inclusief ontwerp van de buitenruimten is in nauw overleg met omwonenden en wijkbewoners tot stand gekomen. Bestaande bomen zijn optimaal ingepast, speelruimten kennen dubbelgebruik en zijn ook na schooltijd inzetbaar. Door de kruisvorm ligt het zwaartepunt van het gebouw midden op het terrein en blijven de randen van de locatie vrij waardoor het groene karakter van het gebied gehandhaafd blijft.
duurzaamheid en flexibiliteit
Het skelet bepaalt in sterke mate de duurzaamheid en flexibiliteit van het plan. In Balade is gekozen om een deel van de constructie uit te voeren in kolommen. Dit is gedaan op plaatsen waar in de toekomst de grootste mutaties te verwachten zijn: bijvoorbeeld bij het Grand-café en diverse gebieden rondom de kern. In de woningscheidende wanden van kleine appartementen zijn “zwakke plekken” opgenomen zodat ze later samengevoegd kunnen worden. Ook met de installaties en schachten is hier rekening mee gehouden.
Interieur
Voldoende openbare ruimte binnen het gebouw en goede ontsluitingen zijn essentieel. Er zijn meerdere hoofdingangen en routes door het gebouw. Het is belangrijk dat gebruikers en bewoners hierin zelf keuzes kunnen maken en niet altijd tot elkaar veroordeeld zijn. Als bewoner hoef je niet persé door het Grand-café om bij je woning te komen. Bij het ontwerp van het interieur is er een duidelijk onderscheid gemaakt tussen openbaar en privé. Binnen het openbare deel heeft dit tot specifieke ontwerpen geleid. De balie-omgeving in de kern is een gebied geworden dat de aandacht moet trekken. We hebben dit gebied uitgewerkt als een gele vlek: gele vloer, gele balies, gele tafels.
Opdrachtgever: Cofier Bouwontwikkeling i.o.v. Casade Waalwijk
Opgave: Stedenbouwkundige, architectonische en interieur opdracht
Start: 2003
Realisatie: 2010
Team: Ton van der Hagen, GertJan de Rooij, Martèl van Nieuwkuijk, Jan-Hubert Bisschops, Mieke Weterings, Gerry Schoonen, Gert-Jan Dirkx, Marijke Quint.
Website
http://www.casade.nl/
http://www.balade.nl
http://www.datarchitecten.nl